Badania metod poprawy bezpieczeństwa pożarowego w budynkach wielokondygnacyjnych

Polska ma jeden z najwyższych na świecie wskaźników śmiertelności w pożarach, który wynosi 1,53 ofiar na 100 000 osób. Każdego roku w pożarach ginie ponad 500 osób. Ponad 81% ofiar pożarów to użytkownicy obiektów mieszkalnych. Dlaczego tak się dzieje? Jak poprawić bezpieczeństwo ludzi mieszkających i pracujących w tego typu obiektach? Odpowiedzi między innymi na te pytania będą rozstrzygane przez zespół ekspertów bezpieczeństwa pożarowego podczas unikalnych w skali krajowej i europejskiej badań prowadzonych podczas rzeczywistych pożarów. Cykl badań jest częścią szeroko zakrojonego projektu pod hasłem „Bezpieczna ewakuacja”.

Pożary powodują co najmniej 1,5 mld zł strat rocznie

Każdego roku w Polsce wybucha od 150 000 do 180 000 pożarów, a straty materialne w nich poniesione szacowane są na 1,5 mld zł. Badacze analizujący temat pożarów oceniają, że pożary powodują straty materialne w wysokości ok. 1% PKB wszystkich państw świata.

Polskie przepisy techniczno-budowlane oraz o ochronie przeciwpożarowej w różny sposób określają wymagania dla zabezpieczenia budynków w zależności od ich przeznaczenia. O ile w przypadku takich obiektów, jak centra handlowe, kina, hotele, obiekty sportowe czy biurowce widać wyraźne zaostrzenie wymagań wpływających na poprawę bezpieczeństwa pożarowego, to w przypadku budynków wielorodzinnych, ze względu na chęć niepodnoszenia kosztów budownictwa mieszkaniowego, polskie wymagania prawne są dosyć liberalne.

Jednocześnie dane gromadzone przez badaczy i straż pożarną wskazują, że liczba pożarów w Polsce wykazuje tendencję rosnącą. Zdaniem wielu znawców tej tematyki pożary, szczególnie obiektów mieszkalnych, mimo rozwoju techniki będą stanowić w kolejnych stuleciach jedno z istotniejszych zagrożeń w życiu człowieka.

Naukowcy 5 razy podpalą blok w Sosnowcu

Wiosną opuszczony 9-piętrowy budynek w Sosnowcu stanie się poligonem dla realizacji wyjątkowego nie tylko w skali krajowej projektu. Zespół ekspertów składający się z przedstawicieli niezależnych jednostek badawczych, w tym dwóch wyższych uczelni technicznych, straży pożarnej oraz firm prywatnych, będzie prowadził szeroko zakrojone badania metod poprawy bezpieczeństwa ewakuacji ludzi, analizując zaaranżowane w budynku rzeczywiste pożary. Zrealizowanych zostanie aż 5 pożarów specjalnie przygotowanego i wyposażonego jak typowe mieszkanie pomieszczenia. W pomieszczeniu testowym i na drogach ewakuacji rozmieszczone zostały elementy pomiarowe, czujniki i kamery termowizyjne rejestrujące przebieg zarówno prób przy pożarze w pełnej skali, jak i ok. 80 testów z wykorzystaniem gorących dymów znacznikowych. Zebrane dane będą na bieżąco analizowane oraz weryfikowane podczas prowadzonych równolegle symulacji komputerowych, wykorzystujących najnowsze aplikacje techniki numerycznej.

Bezpieczna klatka schodowa sposobem na ograniczenie zagrożenia życia i poprawę skuteczności akcji ratowniczej

Rzeczywista i wysoka skuteczność systemów oddymiania klatek schodowych to jeden z podstawowych warunków ograniczenia liczby ofiar pożarów. Ucieczka z objętej pożarem przestrzeni budynku na klatkę schodową powinna zapewniać bezpieczeństwo dalszej ewakuacji z budynku. Podczas całego zdarzenia właśnie w tej przestrzeni ludzie opuszczający obiekt (szczególnie o znacznej wysokości) przebywać będą najdłużej. Klatki schodowe stanowią również drogę dostępu do miejsca pożaru dla ekip ratowniczo-gaśniczych. Warunki panujące w tej przestrzeni budynku będą więc miały kluczowe znaczenie dla skuteczności samej akcji, a także dla bezpieczeństwa strażaków.

Dzięki opisanym powyżej badaniom naukowcy będą mieli niepowtarzalną okazję określić wiele kluczowych parametrów fizycznych (np. prędkość przemieszczania się i temperaturę dymu, zakres widoczności itd.), pozwalających na lepsze poznanie mechanizmów przepływu powietrza i dymu w obrębie pomieszczeń oraz dróg ewakuacji budynków wielokondygnacyjnych. Podczas realizacji projektu przetestowana zostanie również praktyczna skuteczność powszechnie stosowanych oraz innowacyjnych metod oddymiania i zabezpieczania przed zadymieniem pionowych dróg ewakuacji. Wnioski z tej weryfikacji mają szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa użytkowników budynków, narażonych podczas pożaru na kontakt z wysoce toksycznymi produktami spalania. Przeprowadzenie testów pożarowych stworzy również unikalną możliwość do prowadzenia ćwiczeń straży pożarnej w bezpiecznych, ale realistycznych warunkach kontrolowanego pożaru.

Takich badań pożarów jeszcze w Polsce nie było

– W Polsce nie prowadzi się badań skuteczności systemów oddymiania klatek schodowych, szczególnie w warunkach rzeczywistych pożarów. Większość standardów projektowych opiera się na wiedzy zapożyczonej z innych krajów. Zagadnienie oddymiania jest poruszane jedynie w analizach teoretycznych, wykorzystujących symulacje komputerowe oraz próby dymowe. Brakuje jednak danych na temat funkcjonowania systemów oddymiania podczas rzeczywistych pożarów. Badania są wyjątkowe, ponieważ pozwalają na realną ocenę skuteczności funkcjonowania systemów oddymiania klatek schodowych w polskich warunkach klimatycznych – mówi Jarosław Wiche, Wiceprezes Zarządu i Dyrektor Techniczny firmy SMAY, główny organizator prowadzonych badań.

Podsumowaniem pierwszego etapu badań będzie międzynarodowa konferencja, która odbędzie się 2 czerwca 2016 roku w hali Expo Silesia w Sosnowcu. W trakcie konferencji uczestniczący w projekcie specjaliści z dziedziny zabezpieczeń pożarowych przedstawią między innymi wnioski z wyników badań w nawiązaniu do polskich przepisów i wymagań ochrony przeciwpożarowej. Przedstawione zostaną również wyniki praktycznej skuteczności różnych stosowanych aktualnie i innowacyjnych systemów zabezpieczeń, ze wskazaniem rozwiązań optymalnych pod kątem poziomu bezpieczeństwa użytkowników i ekip ratowniczych.

W konferencji weźmie udział ponad 500 specjalistów z Polski i z zagranicy. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli Prezydent Miasta Sosnowiec oraz Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Pożarowej – Państwowy Instytut Badawczy.

Więcej informacji o projekcie i konferencji można znaleźć na stronie www.bezpiecznaewakuacja.pl

Źródła:

• R. Mazur, „Analiza statystyczna pożarów w Polsce”.
• P. Guzewski, D. Wróblewski, D. Małozięć (red.), „Czerwona księga pożarów”, CNBOP-PIB, Józefów 2014.
• Informacje własne SMAY Sp. z o.o.